Ustęp 1.Pojęcie przedmiotu (przedmiotu) umowy.
Pojęcie przedmiotu (przedmiotu) umowy jest bardzo mylące.
W prawie termin „przedmiot umowy” jest używany w różnych znaczeniach
Gdzie jest pewność?
Zgodnie z ust. 1 art. 9 Ustawa federalna „O rynku papierów wartościowych” Działalność związana z organizacją obrotu na rynku papierów wartościowych świadczenie usług jest rozpoznawane bezpośrednio ułatwiające zawieranie transakcji cywilnych papierami wartościowymi pomiędzy uczestnikami rynku papierów wartościowych.
Pojęcie przedmiotu zamówienia:
przedmiot – co do którego zawarta jest umowa;
działania stron;
istota umowy, zbiór warunków decydujących o charakterze umowy.
Jest bardzo różnorodnie.
Same pojęcia: przedmiot i przedmiot umowy są bardzo ogólne.
Jeżeli umowę potraktujemy jako czynność prawną – z – w przedmiocie;
Jeśli uznamy to za realny związek.
Pojęcie przedmiotu i przedmiotu umowy w prawie.
Istotnym warunkiem umowy jest przedmiot umowy.
V.V. Vitryansky – przedmiot umowy – wszystkie relacje.
Wiele zjawisk przedmiotowych można rozumieć jako różne konteksty.
Trzeba spojrzeć na ten kontekst.
Przedmiot – przedmiot świata materialnego, na który wpływa umowa (obiekt).
Przedmiot – dobra materialne i niematerialne zdolne do zaspokojenia potrzeb człowieka.
Dwie podstawy klasyfikacji przedmiotu zamówienia:
(1) klasyfikacja analogiczna (przedmioty prawa cywilnego, art. 129 kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej).
Przedmiot umowy jako przedmiot prawa cywilnego.
nieruchomość;
prace, usługi;
Informacja;
wyniki działalności intelektualnej, w tym prawa wyłączne;
korzyści niematerialne.
(2) według stopnia obrotu:
do negocjacji;
ograniczona do negocjacji (ograniczona w nakładzie);
niezbywalny (wycofany z obiegu).
Z niektórymi rodzajami umów nie można zawierać żadnych przedmiotów.
Jako niezbywalne, na przykład terytoria specjalnie chronione.
Na przykład części ciała ludzkiego są wyraźnie wyłączone z przedmiotów cywilnego obrotu.
Ustęp 2.Istota umowy.
W prawie bardzo często pojawia się określenie „istota umowy”, np. w ust. 3 art. 423 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, przyjmuje się, że umowa jest zrekompensowana, jeżeli z przepisów prawa, innych aktów prawnych, treści lub istota umowy nie wynika z tego inaczej.
Charakter umowy = istota umowy.
Można to porównać do konstrukcji kontraktu.
Wyraża się:
projekt kontraktu;
cel umowy.
Przyczyna (przyczyna) umowy.
Pytanie: czy przepis ten jest sprzeczny z istotą umowy? Musisz obejrzeć!
Rozdział 14. Cel i motywy umowy.
Patrz: literatura w instrukcji.
Evgeniy Gademe „Ogólna teoria zobowiązań”.
Rozdział 15. Reżim prawny umowy.
Ustęp 1.Pojęcie reżimu prawnego umowy.
Reżim prawny umowy to zespół wymogów prawnych (postanowień) ustalonych w związku z umową, w szczególności wymagań określających treść, formę, tryb zawierania, obowiązywania i rozwiązywania umowy.
Termin ten pojawia się w aktach urzędowych. Cm.:
Konwencja UNIDROIT o międzynarodowym leasingu finansowym 31 ;
Ustawa obwodu swierdłowskiego „O traktatach międzynarodowych i międzyregionalnych (umowach) obwodu swierdłowskiego” z dnia 16 lipca 1998 r. Nr 25-OZ 32 (art. 2).
Definicja „zagranicznych umów gospodarczych i handlu zagranicznego” ma często charakter prawny: reżim prawny.
Każda umowa ma określone wymagania.
Pojęcie reżimu prawnego umowy obejmuje cały zespół wymogów.
Jest to reżim prawny umowy, który może pomóc w oddzieleniu jednej umowy od drugiej.
Reżim prawny można podzielić na:
reżim prawny umowy w ogóle;
reżim prawny określonego rodzaju umowy;
reżim prawny konkretnej umowy.
Ustęp 2.Akty prawne (normy) określające reżim prawny umowy.
akt prawny;
umowa cywilna;
zwyczaje biznesowe.
Na przykład forma zawartej umowy (forma ustna, pisemna, notarialna).
Ustęp 3.Struktura reżimu prawnego umowy.
Z punktu widzenia:
elementy, dla których ustanawiany jest reżim prawny;
stopień zobowiązania stosunków prawnych, dla których określony jest reżim prawny.
Do „1” - strony, działania, zmiany w umowie….
Ko „2” – dla wszystkich umów cywilnych;
dla umów określonego typu;
dla konkretnych umów.
Ustęp 4.Cechy reżimu prawnego umów.
Reżim prawny niektórych rodzajów umów ma swoją własną charakterystykę.
W odniesieniu do niektórych grup umów ustala się istotne cechy reżimu prawnego umowy.
Na przykład ustawodawstwo antymonopolowe, ustawodawstwo upadłościowe - reżim prawny umowy (przedmiot - organizacja na tym czy innym etapie).
Cechy reżimu prawnego umowy (w sprawie upadłości) w ustawodawstwie; antymonopolowy, budżetowy.
W poniedziałki nadal publikuję komentarze do kolejnego nowego artykułu Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej w celu publicznej dyskusji. Tym razem jest to komentarz do nowego wydania art. 432 Kodeksu cywilnego dotyczącego istotnych warunków umowy.
Jak zwykle przypominam, że ten mój tekst ma charakter wstępny, a nie ostateczny. Będzie on jeszcze dopracowywany, uwzględniając Państwa uwagi i sugestie. Dlatego będę bardzo wdzięczna za każdą opinię. Przypomnę, że te moje komentarze okresowo publikowane na Zakon.ru są częścią obszernego komentarza artykuł po artykule na temat norm niedawno zaktualizowanej ogólnej części prawa zobowiązań Kodeksu cywilnego, który przygotowuję we współpracy z wieloma kolegami (R. Bevzenko, V. Baybak, A. Pavlov i M. Cerkovnikov) RF
Art. 432. Podstawowe postanowienia dotyczące zawarcia umowy
1. Umowę uważa się za zawartą, jeżeli strony osiągnęły porozumienie, w formie wymaganej w odpowiednich przypadkach, co do wszystkich istotnych warunków umowy.
Za istotne uważa się warunki dotyczące przedmiotu umowy, warunki określone w ustawie lub innych aktach prawnych jako istotne lub konieczne dla umów tego typu, a także wszystkie te warunki, co do których na żądanie jednej ze stron , należy osiągnąć porozumienie.
2. Do zawarcia umowy dochodzi poprzez przesłanie oferty (oferty zawarcia umowy) przez jedną ze stron i jej przyjęcie (przyjęcie oferty) przez drugą stronę.
3. Strona, która przyjęła pełne lub częściowe wykonanie umowy drugiej strony lub w inny sposób potwierdziła ważność umowy, nie ma prawa żądać uznania tej umowy za niezawartą, jeżeli oświadczenie takiego żądania, biorąc pod uwagę pod uwagę szczególne okoliczności, byłoby sprzeczne z zasadą dobrej wiary (art. 1 klauzula 3).
Komentarz:
1. Zgodnie z art. 432 ust. 1 Kodeksu cywilnego do uznania umowy za zawartą konieczne jest osiągnięcie przez strony porozumienia we wszystkich istotnych warunkach.
Zasadnicze warunki umowy to takie warunki, bez bezpośredniego uzgodnienia, które nie powodują zawarcia umowy i nie powodują skutków prawnych. Jeżeli w umowie nie ma warunku istotnego, luka w umowie jest zgubna dla jej losów. Teoretycznie do kategorii istotnych warunków należy zaliczyć te warunki, których a) sąd co do zasady nie może wprowadzić do umowy poprzez zastosowanie analogii prawa, analogii prawa lub zastosowanie zasad rozsądku, sprawiedliwości lub dobra wiary, oraz b) choć teoretycznie mogą one zostać wprowadzone do umowy przez sąd za pomocą tych technik, to jednak delegowanie takich kompetencji na rzecz sądów jest niepożądane, gdyż może powodować nieprzewidywalność w stosunkach stron.
1.1. Paragraf 2 ust. 1 art. 432 Kodeksu cywilnego klasyfikuje trzy kategorie warunków jako istotne warunki umowy.
Po pierwsze, jest to warunek dotyczący przedmiotu umowy. Pojęcie przedmiotu umowy jest dość niejasne i może budzić spory prawne dotyczące tego, jakie szczegółowe przesłanki determinują przedmiot umowy. Jednocześnie dla tego kryterium trudno jest zaakceptować alternatywy, ponieważ sporządzenie i umocowanie w prawie wyczerpującej listy istotnych warunków wszystkich znanych umów nazwanych, a zwłaszcza umów nienazwanych, jest po prostu niemożliwe. Akty międzynarodowego ujednolicenia prawa umów wykorzystują do tych celów nie mniej kryteria wartościujące: Artykuł II.-4:103 Regulaminu Modelowego Europejskiego Prawa Prywatnego mówi o konieczności „wystarczającej” pewności warunków umowy, aby uznać ją za zawarta, a Artykuł 2.1.2 Zasad UNIDROIT mówi o konieczności „wystarczającej pewności” co do treści oferty.
Uzgadniając przedmiot umowy, zasadne jest rozumienie zawartego w umowie określenia treści głównych obowiązków stron na tyle szczegółowo, aby ich wola mogła być zrozumiana przez sąd. Przykładowo w umowie kupna-sprzedaży strony muszą określić, co dokładnie i w jakim zakresie podlega alienacji, a w umowie umowy należy jednoznacznie określić wykonane dzieło (w szczególności poprzez uzgodnienie odpowiedniej dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych itp.). Co do zasady warunek cenowy odnosi się także do przedmiotu umowy kompensacyjnej, gdyż określa jeden z jej głównych obowiązków. Jednocześnie, w związku z tym, że zgodnie z art. 424 Kodeksu cywilnego, dla większości umów warunek cenowy jest bezpośrednio wyłączony z wykazu istotnych warunków, brak uzgodnionej ceny w umowie nie prowadzi do uznanie umowy za niezawartą, chyba że przepisy szczególne prawa (np. § 1, art. 555 Kodeksu cywilnego) nie wskazują na wagę tego warunku.
Jeżeli przedmiot umowy nie jest jasno określony lub w ogóle nie jest uzgodniony, sąd nie ma innego wyjścia, jak tylko uznać umowę za niezawartą. W szczególności sąd nie może określić dla stron, jakie towary i w jakiej ilości mają zostać sprzedane oraz jakie konkretnie prace mają zostać wykonane. Przypadki uznania umowy za niezawartą ze względu na niewystarczające uszczegółowienie przedmiotu umowy zdarzają się w praktyce dość często (szczególnie w odniesieniu do umów o świadczenie usług odpłatnych). Patrz: Uchwała Prezydium Naczelnego Sądu Arbitrażowego Federacji Rosyjskiej z dnia 23 sierpnia 2005 r. N 1928/05
Po drugie, do kategorii istotnych zalicza się warunki, które ustawa lub inny akt prawny określa jako istotne lub niezbędne dla tego typu umów. Mówimy oczywiście o umowach nazwanych, w odniesieniu do których obowiązuje specjalna regulacja regulacyjna. W wielu przypadkach prawo dość jednoznacznie określa istotne warunki poszczególnych umów, np. stwierdzając, że takie a takie warunki są istotne (np. szereg warunków umowy ubezpieczenia z art. 942 kc), lub zastrzeżenie, że brak określonego warunku w umowie powoduje uznanie umowy za niezawartą (np. warunek dotyczący ceny w umowie kupna-sprzedaży nieruchomości z art. 555 ust. 1 Kodeksu cywilnego).
Jednocześnie w szeregu innych przypadków przepisy prawa są mniej jasne, a sądy mają obowiązek dokonać wykładni teleologicznej (ukierunkowanej) i systemowej odpowiednich przepisów, aby ustalić, czy wola ustawodawcy miało na celu ustalenie istotności warunków. Często więc przepisy szczególne prawa wskazują, że określone kwestie są ustalane zgodnie z warunkami umowy lub że określone warunki są wskazane w umowie. W wielu przypadkach ustawodawca mógł chcieć ustalić istotność takich warunków lub nie. I tak na przykład praktyka sądowa interpretuje przepis art. 740 ust. 1 Kodeksu cywilnego, że wykonawca w ramach umowy o usługę budowlaną zobowiązuje się do wybudowania obiektu budowlanego „w terminie określonym umową” jako wskazówka wagi warunku o terminie zakończenia prac w ramach kontraktu budowlanego (klauzula 4 Pismo informacyjne Prezydium Naczelnego Sądu Arbitrażowego Federacji Rosyjskiej z dnia 24 stycznia 2000 r. N 51). Z kolei przepis ust. 1 art. 781 Kodeksu cywilnego, że „Klient obowiązany jest zapłacić za wykonane mu usługi w terminie i w sposób określony w umowie o świadczenie usług odpłatnych” nie jest oceniana przez większość sądów jako przesłanka istotności warunków płatności z tytułu umowy o świadczenie usług.
Sytuacja staje się jeszcze bardziej zagmatwana, gdy spojrzymy na różne ustawodawstwa i regulacje branżowe. Na przykład klauzula 5 art. 13 ustawy o zaopatrzeniu w wodę i kanalizacji bezpośrednio kategoryzuje istotne warunki umowy o dostawę wody, między innymi: a) „prawa i obowiązki stron wynikające z umowy”, b) „ odpowiedzialność w razie niewykonania lub nienależytego wykonania przez strony zobowiązań wynikających z umowy o zaopatrzenie w wodę” oraz c) „tryb rozstrzygania sporów powstałych pomiędzy stronami umowy”. Jest rzeczą oczywistą, że ustawodawca po prostu nie mógł tak naprawdę oznaczać, że brak w umowie o dostawę wody warunków odpowiedzialności, trybu rozstrzygania sporów lub innych podobnych, absolutnie drugorzędnych warunków powinien oznaczać uznanie umowy za niezawartą. W końcu jedyną ofiarą takiego rozwoju wydarzeń będzie konsument. Wskazanie w wykazie istotnych warunków „praw i obowiązków stron umowy”, tajemnicze w ich niepewności, potwierdza jedynie przypuszczenie, że ustawodawca wcale nie miał tu na myśli istotnych warunków w rozumieniu art. 432 u.p. Kodeks cywilny.
Jak widzimy, dopiero teleologiczna i systemowa wykładnia prawa pozwala wyjaśnić liczne niejasności rozproszone po całym tekście rosyjskich aktów prawnych. Stopniowe kumulowanie się praktyki orzeczniczej interpretującej takie przepisy szczególnych norm prawa wyjaśnia zakres istotnych warunków wymienionych umów. Przykładowo Naczelny Sąd Arbitrażowy Federacji Rosyjskiej uznał w 2014 roku, że ze względu na charakter zobowiązań wynikających z umowy o świadczenie usług odpłatnych przepis art. 708 ust. 1 Kodeksu cywilnego dotyczący istotności warunku dotyczącego okresu świadczenia pracy w umowie umowa nie ma zastosowania do umów o świadczenie usług odpłatnych i nie stawia warunku dotyczącego okresu świadczenia usług jako istotnego (klauzula 8 Biuletynu Informacyjnego Prezydium Naczelnego Sądu Arbitrażowego Federacji Rosyjskiej z dnia 25 lutego 2014 r. N 165). W ten sposób rozwiązano stary problem, który przez długi czas nierówno rozwiązywały sądy niższej instancji.
Po trzecie, do warunków istotnych zalicza się te, co do których zgodnie z oświadczeniem jednej ze stron konieczne jest osiągnięcie porozumienia. Zapis ten oznacza, że wszelkie warunki, które jedna ze stron ustali w swojej ofercie (np. przesłany projekt umowy) są równoznaczne z warunkami istotnymi i muszą zostać uzgodnione, aby umowa została uznana za zawartą.
Czasem pojawia się opinia, że aby warunki zaproponowane przez jedną ze stron można było uznać za istotne, konieczna jest bezpośrednia klauzula w ofercie, że takie warunki lub niektóre z nich są istotne. W ramach tej błędnej interpretacji, w braku takiej szczególnej klauzuli w ofercie, zgoda drugiej strony na te warunki oferty, które charakteryzują przedmiot umowy lub są obiektywnie istotne z mocy wskazań prawnych , wystarczy, aby uznać umowę za zawartą, a umowę uważa się za zawartą w zakresie ustalonych warunków bez uwzględnienia tych obiektywnie nieistotnych warunków oferty, co do których strony nadal nie są sporne. Stanowisko to jest zasadniczo błędne, gdyż nie uwzględnia wykładni systemowej prawa oraz faktu, że zgodnie z art. 443 k.c. „odpowiedź w sprawie wyrażenia zgody na zawarcie umowy na innych warunkach niż zaproponowane w ofercie nie stanowi akceptacji”; „odpowiedź taką uznaje się za odmowę przyjęcia i jednocześnie nową ofertę”, a zgodnie z art. 438 ust. 1 k.c. „akceptacja musi być zupełna i bezwarunkowa”. W tych warunkach wykładnia systemowa ust. 1 art. 438, 443 kc oraz ust. 1 art. 432 kc nie pozostawia wątpliwości, że sam fakt, że oferent zamieścił w ofercie określone warunki, oznacza dla niego, że zgoda takich warunków jest sprawą zasadniczą i dopiero częściowa zgoda drugiej strony nie pociąga za sobą zawarcia umowy. Odmienna interpretacja byłaby nie tylko sprzeczna z art. 443 kc i art. 438 ust. 1 kc, ale w istocie byłaby wyjątkowo nieskuteczna, destabilizująca stosunki stron i podważająca podstawową zasadę prawa umów – autonomię woli . Wszak taka błędna interpretacja oznaczałaby, że oferentowi można by narzucić treść umowy, która nie odpowiada temu, co sam wyraził swoją wolę. Nie ma gwarancji, że oferent zgodziłby się na złożenie oferty lub określiłby jej warunki w aktualnej wersji, gdyby wiedział, że akceptujący przyjął ofertę tylko w części, a sąd uznałby umowę za zawartą tylko w tej części. Wszystkie warunki umowy są ze sobą ściśle powiązane. Należy zatem przyjąć, że sam fakt zawarcia w ofercie określonych warunków oznacza, że ich zgoda jest dla oferenta sprawą fundamentalną.
Osobny problem pojawia się, gdy strony mają nierozwiązane spory, ale umowa zaczyna być realizowana. W tej kwestii zob. komentarz do art. 443 Kodeksu cywilnego.
1.2. Istotne warunki muszą zostać uzgodnione przez strony w samej umowie lub w różnych uzupełnieniach do niej (umowy dodatkowe, załączniki, specyfikacje itp.). W takich sytuacjach umowę uważa się za zawartą z momentem zawarcia takiej dodatkowej transakcji.
Ponadto mogą zaistnieć sytuacje, że pewne istotne warunki nie są określone w tekście umowy lub jej zmianach, ale są określone w podpisanej przez strony dokumentacji formalizującej dostawę i odbiór (świadectwa zakończenia robót, faktury itp.) .). Patrz: Uchwały Prezydium Naczelnego Sądu Arbitrażowego z dnia 28 października 2010 r. N 15300/08 oraz z dnia 31 stycznia 2006 r. N 7876/05. W takiej sytuacji umowę także należy uznać za zawartą i ważną przynajmniej od chwili sporządzenia takiej dokumentacji i uzgodnienia istotnych brakujących w umowie warunków.
1.3. Zasadnicze warunki umowy mogą nie być jasno określone, ale możliwe do zdefiniowania. W tym drugim przypadku strony ustalają w umowie algorytm ustalania warunków istotnych, który może pozwolić na ustalenie wartości tego warunku do czasu zawarcia umowy. W szczególności umieszczenie w umowie klauzuli walutowej (art. 317 k.c.) oznacza w istocie ustalenie w umowie nie jednoznacznej ceny, lecz algorytmu jej ustalania (należna jest kwota w rublu, która przy termin płatności będzie równoznaczny z określoną kwotą waluty obcej po odpowiednim kursie wymiany). Zatem w przypadkach, gdy warunek cenowy jest niezbędny z mocy prawa, warunek ten należy uznać za uzgodniony w przypadkach, gdy stosowana jest klauzula walutowa. Za możliwością ustalenia innych opcji dla możliwych do określenia zasadniczych warunków przemawia także praktyka orzecznicza (paragraf 23 Uchwały Plenum Sądu Najwyższego Federacji Rosyjskiej z dnia 29 stycznia 2015 r. nr 2; Uchwała Prezydium Naczelnego Sądu Arbitrażowego Sąd Federacji Rosyjskiej z dnia 4 grudnia 2012 r. N 11277/12).
1.4. Umowa, w której strony nie uzgodniły istotnych warunków, jest właśnie niezawarta i faktycznie nieobecna. W takiej sytuacji nie mają zastosowania przepisy o nieważności umowy (klauzula 1 Listu informacyjnego Prezydium Naczelnego Sądu Arbitrażowego Federacji Rosyjskiej z dnia 25 lutego 2014 r. N 165).
1,5. Rozpatrując spór o niewykonanie zobowiązań umownych lub inny spór umowny, sąd ma prawo uznać umowę za niezawartą nawet w przypadku braku roszczenia o uznanie umowy za niezawartą lub sprzeciwu jednej ze stron w związku z niezawarciem umowy (klauzula 1 Uchwały Plenum Naczelnego Sądu Arbitrażowego Federacji Rosyjskiej z dnia 23 lipca 2009 r. N 57)
2. Zgodnie z art. 432 ust. 2 Kodeksu cywilnego do zawarcia umowy dochodzi poprzez przesłanie oferty (oferty zawarcia umowy) przez jedną stronę i jej przyjęcie (przyjęcie oferty) przez drugą stronę. Umowa ma charakter transakcji dwustronnej lub wielostronnej. Zatem do jego zawarcia wymagane jest wyrażenie woli więcej niż jednej osoby. Wolę stron zawarcia umowy określa się jako ofertę i akceptację.
Umowę uważa się za zawartą w drodze oferty i przyjęcia nawet wtedy, gdy jest podpisana w formie jednego dokumentu. Najbardziej typową formą zawarcia umowy w praktyce gospodarczej jest podpisanie przez jedną ze stron dwóch egzemplarzy umowy i przesłanie ich drugiej stronie do podpisu, a następnie zwrócenie podpisanego egzemplarza pierwszej stronie. W takim przypadku podpisanie kopii przez pierwszą stronę z kolei będzie traktowane jako oferta, a druga strona - akceptacja. Co więcej, złożenie oferty i akceptacja następuje także w momencie podpisania umowy w obecności stron. Tyle, że w tym przypadku odstęp czasowy pomiędzy podpisaniem egzemplarzy umowy przez jedną ze stron jest minimalny.
Jednocześnie mogą zaistnieć sytuacje, w których kwalifikacja przeciwwyrażenia woli jako sekwencyjnej oferty i akceptacji nie jest już tak jednoznaczna. W szczególności problem taki pojawia się, gdy strony podpisują jeden egzemplarz uzgodnionego wcześniej tekstu umowy i wymieniają się nim. Praktyka ta jest powszechna w obiegu. Wydaje się, że dość problematyczne jest jednoznaczne określenie, która ze stron jest tu oferentem, a kto akceptantem w takiej sytuacji. Zasadniczo każda ze stron jest zarówno oferującym, jak i akceptującym.
3. Paragraf 3 art. 432 Kodeksu cywilnego, który pojawił się w Kodeksie cywilnym z dniem 1 czerwca 2015 r., potwierdza działanie zasady estoppel w przypadku, gdy umowa nie jest formalnie zawarta. Zgodnie z tą zasadą strona, która przyjęła wykonanie umowy od drugiej strony lub w inny sposób potwierdziła jej ważność, nie może powoływać się na formalne niezawarcie umowy, jeżeli powołanie się na to w kontekście określonych okoliczności wskazywałoby na złą wiarę. Przepis ten ma zastosowanie przede wszystkim do sytuacji, gdy w umowie nie ma istotnego warunku. Wcześniej idea ta wywodziła się z praktyki orzeczniczej (Uchwały Prezydium Naczelnego Sądu Arbitrażowego z dnia 8 lutego 2011 r. N 13970/10 oraz z dnia 5 lutego 2013 r. N 12444/12, pkt 7 Listu Informacyjnego Prezydium NSA Naczelny Sąd Arbitrażowy z dnia 25 lutego 2014 r. nr 165)
Jeżeli w umowie nie uzgodniono jakichś istotnych warunków, ale w późniejszym czasie jedna ze stron potwierdzi ważność umowy (przyjmie wykonanie, sama spełni swoje wzajemne zobowiązanie lub dokona innych czynności potwierdzających ważność umowy), wówczas należy podjąć próbę powoływanie się tej samej strony na niezawarcie umowy (żądanie uznania umowy za niezawartą) przed sądem lub sprzeciwianie się brakowi zawarcia umowy w toku konkretnego sporu umownego) może zostać uznane za nieuczciwe, niekonsekwentne zachowanie podważa to uzasadnione oczekiwania kontrahenta, który opierał się na wcześniejszym implikatywnym zachowaniu pierwszej strony. W tym przypadku sąd blokuje powołanie się na niezawarcie umowy i wychodzi z faktu, że umowa została zawarta.
Duża część zastosowania zasady estoppel w danej sytuacji zależy od konkretnych okoliczności sprawy. W szczególności zasadnicze znaczenie ma to, czy potwierdzające, dorozumiane zachowanie jednej ze stron oznacza jej zgodę na brakujący w umowie istotny warunek. Jeżeli tak, to istnieje podstawa do stosowania zasady estoppelu. Jeżeli nie, a kwestia braku porozumienia co do istotnego warunku nie zostanie rozwiązana przez późniejsze zachowanie, to nie ma powodu „naprawiać” umowy i uznawać jej za zawartą.
Przykładowo, jeśli w umowie o pracę nie określono wyraźnie istotnego warunku dotyczącego okresu wykonania dzieła, lecz dzieło zostało później ukończone, a klient przyjął je bez sprzeciwu, przy próbie, w odpowiedzi na roszczenie windykacyjne, długu za wykonaną pracę, w odniesieniu do niezawarcia umowy, sąd musi zastosować estoppel z art. 432 § 3 kc, gdyż sam fakt odbioru dzieła w sposób dorozumiany wskazuje, że wykonawca spełnił warunki terminu, w jakim wykonawca faktycznie dotrzymał, i w istocie warunek dotyczący czasu trwania robót został tym samym w sposób dorozumiany uzgodniony. Inna sytuacja miałaby miejsce, gdyby umowa nie zawierała terminu wykonania robót lub dokładnego opisu robót, a zamawiający wpłacił wykonawcy zaliczkę lub przekazał materiały. W takiej sytuacji, mimo że jedna lub nawet obie strony dokonują czynności wskazujących, że traktują umowę jako zawartą, kwestia terminu wykonania dzieła lub samego przedmiotu umowy nie jest w żaden sposób wyjaśniana przez takie zachowanie. Jeżeli zatem strony nie dojdą później do porozumienia co do okresu pracy lub przedmiotu umowy, powołanie się przez jedną ze stron przy rozpatrywaniu sporu na niezawarcie umowy nie powinno zostać uznane za nieuczciwe i odrzucone na na podstawie tego, że strona ta zachowywała się wcześniej tak, jakby umowa została zawarta Przecież jeśli sąd w takiej sytuacji odrzuci powołanie się na niezawarcie umowy i uzna umowę za zawartą, będzie musiał jakoś wypełnić lukę w umowie i ustalić warunek istotny, zaś istotowy charakter brakującego warunku wyklucza prawo sądu do jej ustalenia według własnego rozumienia (jest to szczególnie oczywiste w odniesieniu do tak istotnego warunku, jakim jest przedmiot umowy).
Czy zgodne z prawem jest nieujawnianie wykazu usług w umowie, a ujawnianie go w specyfikacji? Co musi sprawdzić wykonawca uzgadniając przedmiot umowy o świadczenie usług odpłatnych?
Pytanie: Natalya Andreevna, pytanie jest następujące: czy przedmiot umowy nie może zostać ujawniony w umowie, ale może zawierać odniesienie do specyfikacji: (tj. zdanie wygląda tak: lista usług objętych tą umową jest wskazana w specyfikacji ) czy są jakieś ryzyka w tym zakresie, jeżeli w umowie nie podano wykazu usług, a są one ujawnione w specyfikacji?
Odpowiedź: Nie, nie możesz tego wskazać.
Przedmiotem umowy jest istotny warunek umowy tj. należy wskazać, w przeciwnym razie umowę uważa się za niezawartą (klauzula 1 art. 432 kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej).
Przedmiotem umowy jest usługa świadczona przez wykonawcę (klauzula 1 art. 779 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej). Jednocześnie samo pojęcie doręczenia tylko częściowo zostało wyjaśnione w Kodeksie cywilnym Federacji Rosyjskiej. Zatem, aby warunek przedmiotowy został uzgodniony, strony muszą wskazać w umowie określone czynności, do których wykonania wykonawca jest zobowiązany, lub wskazać pewne czynności, do których wykonania jest zobowiązany. W praktyce oznacza to, że strony muszą ustalić:
- lista (rodzaj) usług;
- wolumen usług.
Ponadto w razie potrzeby należy wskazać miejsce świadczenia usług oraz przedmioty, na które kierowane jest świadczenie usług.
Jednocześnie nikt nie zabrania klientowi sporządzenia wykazu czynności wykonawcy lub sformułowania nazwy rodzaju czynności według własnego uznania.
Porównanie odpłatnej umowy o świadczenie usług z podobnymi umowami
Dosłowne znaczenie warunków umowy, jeśli nie jest jasne, ustala się poprzez porównanie z innymi warunkami i znaczeniem umowy jako całości (). Sama nazwa umowy nie może stanowić wystarczającej podstawy do zakwalifikowania jej jako umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.
Uwaga! Dla niektórych rodzajów usług Kodeks cywilny Federacji Rosyjskiej ustanawia odrębne zasady, różniące się od zasad regulujących umowę o świadczenie usług odpłatnych
Usługi będące przedmiotem niezależnych umów nazwanych są wyłączone z zakresu rozdziału 39 „Odpłatne świadczenie usług” Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej (art. 779 ust. 2 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej). Zatem umowy przewozu, ekspedycji transportowej, rachunku bankowego, przechowywania, ubezpieczenia, cesji, prowizji, agencji, zarządzania powierniczego majątkiem regulowane są specjalnymi normami Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej.
Co musi sprawdzić wykonawca uzgadniając przedmiot umowy o świadczenie usług odpłatnych
Umowa o świadczenie usług za wynagrodzeniem podlega ogólnym przepisom dotyczącym umowy o pracę (art. 783 kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej), których istotnymi warunkami wraz z przedmiotem są warunki początkowe i ostateczne terminy wykonania pracy (art. 708 ust. 1 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej). Czy to oznacza, że określone warunki są istotne również w przypadku umowy o świadczenie usług odpłatnych?
Praktyka sądowa stoi na stanowisku, że termin świadczenia usług nie jest istotny w przypadku umowy o świadczenie usług za wynagrodzeniem, gdyż nie jest bezpośrednio wymieniony w rozdziale 39 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej (patrz np. , postanowienia
Jeśli w większości przypadków pytanie, co oznacza słowo „podmiot” w tekście () (zwanym dalej Kodeksem cywilnym Federacji Rosyjskiej, Kodeksem) nie budzi wątpliwości, wówczas postanowienia kilku jego artykułów budzą wątpliwości do rozbieżności. Należą do nich w szczególności zasady dotyczące przedmiotu umowy (niektórzy rozumieją przez to rzeczy, inni mają na myśli działania), przedmiotu świadczenia (i samej dopuszczalności takiego pojęcia) w definicji innowacji oraz szereg inni. W tym względzie należy ustalić, czy istnieje jakaś prawidłowość w użyciu terminu „podmiot” (i wtedy we wszystkich przypadkach można zastosować to samo znaczenie do jego interpretacji), czy też jest ono użyte przypadkowo i w kontrowersyjnych przypadkach. przypadkach konieczne jest szczegółowe ustalenie, co się dzieje. Trafność zadania tego opracowania wzrasta również dlatego, że słowo „przedmiot” zostało użyte w Kodeksie cywilnym Federacji Rosyjskiej dokładnie 100 razy.
Dokonując interpretacji należy wyjść z założenia, że słowo użyte w prawie ma to samo znaczenie w całym tekście, chyba że zostanie udowodnione inaczej. Zatem niezależnie od tego, czy mówimy o przedmiocie umowy, przedmiocie zobowiązania czy przedmiocie transakcji, musimy mówić o tym samym temacie. Ponadto, choć Kodeks cywilny Federacji Rosyjskiej jest jednym aktem, został przyjęty w częściach, co powoduje, że konieczne jest rozpatrywanie każdego z nich po kolei. Co więcej, użycie słów w poprzednich częściach można wykorzystać do interpretacji kolejnych, ale nie odwrotnie. W przeciwnym razie okazałoby się, że Kodeks nie tylko wprowadza nowe normy, ale także zmienia istotę instytucji już istniejących. Nie ma powodu przypisywać takiego zamiaru ustawodawcy, gdyż zawsze może on dokonać zmian bezpośrednio w danym artykule.Trzecią zasadą, której należy przestrzegać, jest pierwszeństwo interpretacji dosłownej przed innymi rodzajami interpretacji. Jedynie w przypadkach, gdy nie da się zrozumieć znaczenia słowa lub zdania z samego tekstu Kodeksu, można zastosować inne techniki, w szczególności interpretację doktrynalną.
Część 1 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej
PRZEDMIOT DZIAŁALNOŚCI PODMIOTU PRAWNEGO
Kodeks cywilny Federacji Rosyjskiej wymienia podmiot w sensie działalności („przedmiot działalności”) w odniesieniu do osób prawnych (klauzula 2 art. 52 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej - w akapicie poświęconym głównym przepisom o osobach prawnych; klauzula 3 art. 73 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej - w odniesieniu do spółek osobowych; klauzula 1 artykułu 113 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej - w odniesieniu do przedsiębiorstw jednolitych; art. 121 ust. 5 Kodeks cywilny Federacji Rosyjskiej - w zakresie przedmiotu działalności stowarzyszeń i związków; art. 297 ust. 1 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej - przy ustalaniu granic zarządzania gospodarczego). Zatem termin „obiekt” jest tutaj używany w znaczeniu „kuli, kierunku”. Przedmiotem działalności jest pole działania, kierunek działania.
„OBIEKT” JAKO PRZEDMIOT PRAW RZECZYWISTYCH
Kiedy Kodeks cywilny Federacji Rosyjskiej mówi o prawach własności, słowo „przedmiot” użyte jest dwukrotnie i w znaczeniu „rzeczy cielesnej”. I tak art. 233 k.k., regulujący stosunki dotyczące skarbu, nazywa rzeczami wartościowymi skarbem. Paragraf 2 art. 256 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej stanowi, że towary luksusowe są własnością małżonka, który z nich korzystał.
PRZEDMIOT TRANSAKCJI
Artykuł 178 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, który dotyczy nieważności transakcji zawartych pod wpływem błędnego przekonania, stanowi, że błędne wyobrażenie strony co do „charakteru transakcji lub tożsamości lub takich cech jej przedmiotu, które w istotny sposób ograniczyć możliwość jego wykorzystania zgodnie z jego przeznaczeniem” uznaje się za istotne. Oczywiście znaczenie słowa „przedmiot” uległo tutaj zmianie. Po pierwsze, nie mówimy już o przedmiocie działalności, ale transakcji. Po drugie, jeden przedmiot może być identyczny z drugim lub posiadać cechy znacząco ograniczające możliwość jego zamierzonego użycia.
Rzeczy z pewnością mają wspomniane cechy. Są przedmiotami praw obywatelskich, co odsyła do art. 128 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej i skłania do refleksji: jakie jeszcze przedmioty mogą być przedmiotem transakcji?
Mogą to być inne rodzaje mienia, informacji i wyników działalności intelektualnej, jeśli zostaną przedstawione w obiektywnej formie. Wszystkie obiektywnie istnieją i zachowują swoją istotę przez długi czas, posiadając jedynie swoje nieodłączne cechy, wskazujące na możliwość ich praktycznego zastosowania. Dlatego też mogą mieć także cechy, które czynią je nieprzydatnymi do użytku, na przykład mogą być zbyt drogie. Przykładowo nieznane źródło informacji pozbawia ją wiarygodności.
Roboty budowlane, usługi oraz dobra niematerialne i prawne nie mają wymaganych cech przedmiotu transakcji. W przypadku tych ostatnich nie można mówić o „użytkowaniu ich zgodnie z ich przeznaczeniem”, ponieważ są one nierozerwalnie związane z osobowością i nie można ich używać samodzielnie. Użycie w odniesieniu do osoby oznaczałoby zamach na jej integralność, co jest sprzeczne z zasadami współczesnego prawa.
Dzieła i usługi nie są tożsame, gdyż zawsze różnią się albo czasem wykonania, albo tożsamością wykonawcy. Ponadto same roboty budowlane i usługi jako działalność nie mogą być „wykorzystywane zgodnie z ich przeznaczeniem”. Można korzystać wyłącznie z rezultatu wykonania pracy lub świadczenia usług. To nie przypadek, że przedmiotem umowy o usługę budowlaną nie jest działalność wykonawcy, ale projekt budowlany (art. 741 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej). O sposobie korzystania z przedmiotu umowy o usługę budowlaną mówi także art. 726 Kodeksu, ustanawiający obowiązek wykonawcy udzielenia informacji na ten temat.
Zatem przedmiotem transakcji, zgodnie z art. 178 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, może być własność, informacje i wyniki działalności intelektualnej, które mają formę obiektywną. Potwierdza to paragraf 2 art. 31 ustawy Federacji Rosyjskiej z dnia 9 lipca 1993 r. nr 5351-1 „O prawie autorskim i prawach pokrewnych”, który stanowi, że przedmiotem umowy autorskiej nie mogą być prawa do utworów, które zostały nie było znane w momencie jego zawarcia. Ustęp 5 tego samego artykułu zabrania przenoszenia praw do utworów, które autor stworzy w przyszłości. Zatem przedmiotem umowy o prawie autorskim jest prawo do korzystania z istniejącego utworu.
W pierwszej części Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej przedmiot transakcji wspomniany jest co najmniej dwukrotnie. Zgodnie z art. 432 ust. 1 Kodeksu warunek dotyczący przedmiotu umowy kwalifikuje się jako istotny. Ponieważ umowa ma charakter transakcji dwustronnej, definicje przedmiotów umowy muszą być w znacznym stopniu zbieżne.
W art. 178 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej termin „przedmiot” jest używany w znaczeniu przedmiotu praw obywatelskich, z wyjątkiem robót budowlanych, usług i korzyści niematerialnych. W konsekwencji w art. 429 ust. 3 Kodeksu, zgodnie z którym umowa przedwstępna musi umożliwiać ustalenie przedmiotu umowy głównej, wskazane pojęcie ma to samo znaczenie.
PRZEDMIOT OBOWIĄZKU
Przedmiot zobowiązania, przedmiot zastawu
Pojęcie „podmiotu zobowiązania” w części pierwszej Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej zostało użyte tylko dwukrotnie. Zgodnie z art. 398 ust. 2 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej przedmiotem obowiązku przeniesienia indywidualnie określonej rzeczy jest ta rzecz. Paragraf 1 art. 322 Kodeksu stanowi, że niepodzielność przedmiotu zobowiązania stanowi podstawę uznania go za solidarny. Nie ma powodu zakładać w tym przypadku, że znaczenie słowa „podmiot” różni się od art. 398 ust. 2 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej. Powyższe potwierdza szczególny przypadek takiej łącznej mnogości, zawarty jednak już w części drugiej Kodeksu: zgodnie z art. 707 ust. 1 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, jeżeli przedmiot zobowiązania jest niepodzielny, za współdłużników i wierzycieli uznaje się dwie lub więcej osób po stronie wykonawcy.
Kodeks cywilny Federacji Rosyjskiej wielokrotnie wspomina przedmiot zastawu. Aby poprawnie zrozumieć to sformułowanie, należy pamiętać, że termin „zabezpieczenie” w tym przypadku używany jest w znaczeniu „relacji”, a nie „transakcji”. Podobny wniosek można łatwo wyciągnąć z art. 334 ust. 3 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, zgodnie z którym „zastaw powstaje na mocy umowy” lub „na podstawie prawa z chwilą zaistnienia określonych w nim okoliczności .” Oznacza to, że umowa stanowi jedynie podstawę do powstania stosunku prawnego, który zwany jest dalej „zastawem”. I choć kwestia majątkowego czy obligatoryjnego charakteru zastawu jest wciąż jedną z najbardziej kontrowersyjnych, to warto przyłączyć się do stanowiska tych autorów, którzy uznają prawo zastawu za obligatoryjne. Zatem przez przedmiot zastawu rozumie się przedmiot zastawionego zobowiązania.
Co może być przedmiotem zastawu? Zgodnie z art. 336 ust. 1 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej może to być „każda własność, w tym rzeczy i prawa majątkowe (roszczenia), z wyjątkiem majątku wycofanego z obrotu, wierzytelności nierozerwalnie związane z osobowością wierzyciela w szczególności roszczenia o alimenty, naprawienie szkody wyrządzonej życiu lub zdrowiu oraz inne prawa, których przeniesienie na inną osobę jest ustawowo zabronione.” Otrzymaliśmy w ten sposób pierwsze znaczenie pojęcia „przedmiot zobowiązania” – może nim być własność. Wyłączenie niektórych praw majątkowych z tego pojęcia tłumaczy się tym, że nie mogą one być przedmiotem zobowiązania, gdyż niedopuszczalna jest ich cesja, gdyż zobowiązanie jest stosunkiem do przemieszczania dóbr materialnych.
W wielu artykułach Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej poświęconych zastawowi termin „przedmiot zastawu” odnosi się konkretnie do majątku. Przykładowo paragraf 1 art. 342 Kodeksu odnosi się do majątku, który staje się przedmiotem późniejszego zastawu. Art. 339 ust. 1 stanowi, że przedmiotem zastawu jest istotny warunek umowy zastawu. Ustęp 1 art. 349 dotyczy przejęcia przedmiotu zastawu, który ma zastosowanie zarówno do rzeczy, jak i roszczeń. Klauzula 2 art. 351 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej wspomina również o przejęciu zabezpieczenia. Zgodnie z art. 350 ust. 4 zastawnik ma prawo zatrzymać zastawiony przedmiot w przypadku unieważnienia ponownego przetargu. Wreszcie art. 353 ust. 2 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej poświęcony jest przeniesieniu przedmiotu zastawu w kolejności następstwa prawnego, co jest dopuszczalne zarówno w odniesieniu do rzeczy, jak i prawa do roszczenia. Wspomina się także o niepodzielności zabezpieczenia.
Jak wiadomo, rzeczy są jednym z najpowszechniejszych rodzajów majątku, nic więc dziwnego, że prawo często wymienia je jako przedmiot zastawu. Zatem art. 338 ust. 2 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej zawiera zasadę pozostawienia przedmiotu zastawu pod kluczem i pieczęcią zastawnika lub umieszczenia na nim znaków wskazujących na zastaw. Oczywiste jest, że jedynie własność cielesna może być oznaczona znakami lub zamknięta na klucz. Podobnie ust. 3 tego artykułu odnosi się do przeniesienia przedmiotu zastawu na osobę trzecią, które jest możliwe tylko w odniesieniu do rzeczy. Art. 340 ust. 1 Kodeksu wprost wymienia rzecz jako przedmiot zastawu, ustalając w formie rozporządzającej, że zastaw rozciąga się na jej akcesoria. Paragraf 2 art. 344 dotyczy przypadkowego zniszczenia przedmiotu zastawu, co dotyczy wyłącznie rzeczy. Zasada ta koreluje także z art. 345 pt. „Wymiana i przywrócenie przedmiotu zastawu”, który również dotyczy tylko rzeczy. Artykuł 346 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej reguluje użytkowanie i usuwanie
będąc przedmiotem zabezpieczenia, czyli rzeczami. Artykuł 347 zawiera przepis o ochronie praw do przedmiotu zastawu, który odsyła nas do przepisów o ochronie praw majątkowych, których przedmiotem są rzeczy. W art. 350 ust. 7 mowa jest o prawie osoby trzeciej do spłaty długu, jeżeli ta może utracić prawo do przedmiotu zastawu (prawo do prawa nie jest możliwe). Paragraf 1 art. 351 Kodeksu dotyczy usunięcia przedmiotu zastawu z posiadania zastawcy, natomiast art. 354 dotyczy przymusowego zajęcia majątku będącego przedmiotem zastawu. Wreszcie w art. 357 ust. 2 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej (zastaw na towarach w obrocie) przedmiotem zastawu są towary, dopóki nie staną się własnością innej osoby.
Zatem przez „przedmiot zastawu” należy rozumieć „przedmiot zastawu” i może to być dowolny majątek, w tym także rzeczy. Kodeks używa tego terminu w obu znaczeniach.
Przedmiot w definicji innowacji
Z tych stanowisk możemy teraz podejść do kwestii znaczenia terminu „obiekt” w definicji innowacji. Jak wiadomo, art. 414 ust. 1 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej stanowi: „Zobowiązanie wygasa w drodze porozumienia stron o zastąpieniu pierwotnego zobowiązania, które istniało między nimi, innym zobowiązaniem między tymi samymi osobami, przewidującym inny przedmiot lub sposób spełnienia (nowacja).”
Istnieją dwie możliwe interpretacje wyróżnionych słów. Pierwsza brzmi następująco: „kolejny obowiązek przewidujący inny przedmiot świadczenia lub sposób świadczenia”. W tym przypadku termin „obiekt” odnosi się do słowa „wykonanie”. Opcja druga: „inne zobowiązanie, przewidujące inny sposób wykonania lub przedmiot”. W tym przypadku „przedmiot” jest już zgodny z „obowiązkiem”. Która interpretacja jest poprawna? Najprawdopodobniej to drugie.
Wadą pierwszej interpretacji jest wprowadzenie nowego, nieznanego prawu pojęcia „przedmiot świadczenia”, natomiast druga wykorzystuje już istniejące pojęcie „przedmiot zobowiązania”. Konsekwencją tego niedociągnięcia jest kolejna: przy pierwszej interpretacji nie można podać dosłownej interpretacji określonej normy. Co to jest „przedmiot wykonania”? Ponieważ takie pojęcie nie jest już stosowane w prawie, konieczne jest odwołanie się do interpretacji doktrynalnej. Nie doprowadzi to jednak do jednoznacznego rozwiązania, gdyż naukowcy nie wypracowali wspólnego poglądu na temat egzekucji. W rezultacie pojęcie innowacji okazuje się całkowicie niejasne.
Natomiast druga interpretacja daje jasną odpowiedź na postawione pytanie: innowacją będzie zastąpienie przedmiotu zobowiązania, jakim jest rzecz lub inna właściwość. Po ustaleniu dosłownego znaczenia komentowanej normy można przystąpić do oceny jej wykonalności. I tu wypada stwierdzić, że legislacyjna definicja innowacji jest nieudana, gdyż stoi w sprzeczności z tradycjami historycznymi i poglądami na istotę wspomnianej instytucji. Wydaje się, że w tym zakresie konieczne jest rozważenie możliwości szerokiej interpretacji tej normy w celu rozszerzenia jej obowiązywania na te przypadki, w których praktyka dostrzega innowację.
Na szczególną uwagę zasługuje art. 448 ust. 2 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, który dotyczy przedmiotu aukcji. Mogą mieć prawo do zawarcia umowy (patrz także ust. 5 przywołanego artykułu).
Od 1 stycznia 1995 r. (wejście w życie części pierwszej Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej) do 1 marca 1996 r. (wejście w życie części drugiej Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej) w Kodeksie posługiwano się pojęciem „podmiot” w dwóch różnych znaczeniach.
Po pierwsze, w połączeniu „przedmiot działalności” oraz w odniesieniu do osób prawnych podmiot oznaczał „kierunek”, tak że samo sformułowanie wskazywało zakres działalności osoby prawnej.
Po drugie, mówiąc o transakcjach, prawach rzeczowych i obligatoryjnych, „podmiot” wskazywał albo tylko rzeczy, czy w ogóle własność, albo też informacje i rezultaty działalności intelektualnej, które mają formę obiektywną. W tym ostatnim znaczeniu używane są określenia „przedmiot umowy” i „przedmiot zobowiązania”.
Część druga Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej
PRZEDMIOT UMOWY
W drugiej części Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej stale pojawia się sformułowanie „przedmiot umowy”, które w przeważającej większości przypadków oznacza rzeczy lub inną własność. Zajmijmy się najpierw sytuacjami stosunkowo niekontrowersyjnymi.
W szczególności art. 554 Kodeksu zatytułowany „Określenie przedmiotu umowy sprzedaży nieruchomości” odnosi się konkretnie do nieruchomości, czyli rzeczy. Artykuł 666 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej stanowi, że przedmiotem umowy leasingu finansowego jest każda rzecz nienadająca się do spożycia. W art. 668 i art. 670 ust. 1 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej na oznaczenie przedmiotu umowy leasingu stosuje się określenie „mienie”, przy czym zgodnie z art. 666 pojęcie to oznacza rzecz niezużywalną, zatem tutaj przedmiotem umowy jest rzecz.
W przepisach regulujących umowy o pracę sformułowanie „przedmiot umowy” użyte zostało trzykrotnie. Zgodnie z art. 726 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej „wykonawca jest obowiązany przekazać zamawiającemu... informacje dotyczące... korzystania z przedmiotu umowy”. Ze wszystkich przedmiotów praw obywatelskich z umową można wiązać jedynie rzeczy, gdyż dzieło musi mieć obiektywny rezultat. V.L. Khromov zwraca uwagę, że przedmiotem umowy jest wynik dzieła, które z konieczności ma formę materialną. Potwierdza to również fakt, że zgodnie z art. 741 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej przedmiotem umowy o usługę budowlaną jest projekt budowlany i może to być nieruchomość istniejąca lub dopiero powstała. Oznacza to, że przedmiot umowy zostaje ponownie uznany za rzecz, choć przyszłą. Nie ma powodu, aby inaczej rozumieć termin „przedmiot umowy” w art. 757 ust. 2 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, który pozwala wykonawcy odmówić usunięcia wad, za które nie jest on odpowiedzialny (nawet jeśli taki obowiązek
obowiązek wynika z umowy), pod warunkiem, że wady nie dotyczą przedmiotu umowy.
W odniesieniu do zamówienia na prace badawczo-rozwojowe określenie „przedmiot zamówienia” oznacza: „informację”. I tak art. 771 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej nosi tytuł: „Poufność informacji stanowiących przedmiot umowy”. W ust. 1 tego artykułu zastosowano podobne sformułowanie: „strony zobowiązane są do zapewnienia poufności informacji dotyczących przedmiotu umowy, przebiegu jej realizacji oraz uzyskanych wyników”. Ponieważ informacje dotyczące uzyskanych wyników i postępu prac nie stanowią jej przedmiotu, logicznym wnioskiem jest stwierdzenie, że przedmiotem umowy badawczo-rozwojowej jest wyłącznie zadanie klienta – wszak tylko ta informacja istnieje przed rozpoczęciem realizacji. Dlatego nie możemy zgodzić się z autorami, którzy za przedmiot tej umowy uznają opracowanie nowego produktu lub badania naukowe. Takie podejście jest sprzeczne z dosłowną interpretacją Kodeksu.
W art. 572 ust. 2 Kodeksu jest mowa o „przedmiocie darowizny”. Nie jest już tak oczywiste, że mówimy o podarunku jako o umowie, dlatego przytoczymy ten akapit w całości: „Przyrzeczenie nieodpłatnego przekazania komuś rzeczy lub prawa majątkowego albo zwolnienia kogoś z obowiązku majątkowego (akapit przyrzeczenie prezentu) jest uznawane za umowę podarunkową i wiąże obdarowanego, jeżeli przyrzeczenie zostało złożone w odpowiedniej formie (art. 574 ust. 2 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej) i zawiera wyraźnie wyrażoną intencję nieodpłatnego świadczenia przeniesienia rzeczy lub prawa na konkretną osobę w przyszłości albo zwolnienia jej z obowiązku majątkowego.
Przyrzeczenie przekazania całości lub części majątku bez wskazania konkretnego przedmiotu darowizny w postaci rzeczy, prawa lub zwolnienia z obowiązku jest nieważne.”
Zatem obietnica prezentu jest umową (()) i musi wskazywać przedmiot prezentu. Oznacza to jednak, że „przedmiot darowizny” jest używany w znaczeniu „przedmiot umowy o podarunek za obopólną zgodą”. Jak wynika z treści artykułu, oznacza to rzecz, prawo lub zwolnienie z obowiązku. Oznacza to, że i tutaj przedmiotem umowy jest własność. W pełnomocnictwie do przekazania darowizny należy wskazać odpowiednią nieruchomość (klauzula 5 art. 576 kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej).
Artykuł 807 ust. 2 Kodeksu oznacza słowami „przedmiot umowy pożyczki” walutę obcą i wartości walutowe przekazywane w ramach pożyczki. Mogą to być rzeczy (jeśli jest to gotówka i denominowane w niej papiery wartościowe, a także metale i kamienie szlachetne) lub wierzytelności.
Przedmiot cesji wierzytelności pieniężnej
W rozdziale poświęconym finansowaniu cesji wierzytelności pieniężnej wielokrotnie jest mowa o wierzytelności pieniężnej będącej przedmiotem cesji. Przykładowo w części drugiej ust. 1 art. 826 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej czytamy: „Roszczenie pieniężne będące przedmiotem cesji musi być określone w umowie... w sposób pozwalający na identyfikację roszczenie istniejące w chwili zawarcia umowy, a roszczenie przyszłe – nie później niż w chwili jego wystąpienia” W tym samym kontekście słowo „podmiot” zostało użyte w art. 824 ust. 2, część pierwsza ust. 1 art. 826, art. 827 ust. 1 i 3 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej. Nie jest do końca jasne, w jakim sensie użyte jest tu słowo „cesja”, gdyż można przez nie rozumieć zarówno umowę, jak i samo zobowiązanie z niej wynikające. Zgodnie z art. 824 ust. 1 Kodeksu umowa faktoringowa może mieć charakter zarówno rzeczywisty, jak i za obopólną zgodą, dlatego nie da się udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Wydaje się, że koncesja może oznaczać jedno i drugie. Dlatego też, gdy fa
W ktoring przedmiotem umowy (i przedmiotu zobowiązania) jest prawo rzeczowe (roszczenie pieniężne).
Jedynie paragraf 2 art. 826 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej nie do końca trafnie mówi o środkach będących przedmiotem cesji: „W przypadku cesji przyszłej wierzytelności pieniężnej uważa się ją za przekazaną... do otrzymania od dłużnika środków pieniężnych będących przedmiotem cesji wierzytelności.” Oczywiście nie chodzi tu o zapłatę za otrzymaną wierzytelność, ale o samo roszczenie, dlatego bardziej słuszne byłoby użycie „prawo do roszczenia, które jest” zamiast słów „które jest”. W związku z powyższym jasne jest, że zasada ta nie narusza zasady, że „podmiot” w faktoringu oznacza „prawo do żądania zapłaty pieniędzy”.
W normach Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej dotyczących przechowywania towarów i produktów słowo „przedmiot” użyte jest dwukrotnie w znaczeniu „rzecz, produkt”. Zatem art. 912 ust. 4 k.k. mówi o towarze będącym przedmiotem zastawu na podstawie podwójnego świadectwa składowego, zaś art. 926 mówi o składowaniu rzeczy będących przedmiotem sporu. W podobnym znaczeniu tego terminu używa się przy racjonowaniu umowy komisowej: zgodnie z art. 990 ust. 2 przedmiotem prowizji jest towar, a art. 996 nazywa się „Rzeczy będące przedmiotem prowizji”.
W rezultacie, POMIMO NIEKTÓRYCH NIEŚCISŁOŚCI TERMINOLOGICZNYCH, TERMIN PRZEDMIOT UMOWY JEST STOSOWANY W TYM SAMYM ZNACZENIU, JAK W PIERWSZEJ CZĘŚCI KODEKSU. OZNACZA RZECZ, INNĄ WŁASNOŚĆ LUB INFORMACJĘ.
PRZEDMIOT OBOWIĄZKU
Część druga Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej jedynie trzykrotnie wspomina przedmiot obowiązku. Pierwszy raz był w pierwszej części art. 665 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, gdzie mowa o przedmiocie leasingu finansowego.
Zasada ta brzmi: „Na mocy umowy leasingu finansowego (umowy leasingu) wydzierżawiający zobowiązuje się nabyć od wskazanego przez niego sprzedawcę na własność wskazanej przez najemcę nieruchomości i oddać najemcy tę nieruchomość za opłatą za czasowe posiadanie i użytkowanie w celach biznesowych. W takim przypadku wynajmujący nie ponosi odpowiedzialności za wybór przedmiotu najmu i sprzedawcy.” Ponieważ kolejny artykuł, na który zwrócono uwagę już wcześniej, mówi o przedmiocie umowy leasingu finansowego, można stwierdzić, że w analizowanej normie „leasing” nie oznacza umowy leasingu, ale sam stosunek zobowiązaniowy. Zatem przedmiotem zobowiązania wynikającego z umowy leasingu jest bezpośrednio nazwana rzecz.
Dwa kolejne przykłady dotyczą regulacji umownych. Zgodnie z art. 707 ust. 1 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, o którym również mowa, jeżeli przedmiot zobowiązania jest niepodzielny, za wspólnych dłużników i wierzycieli uznaje się dwie lub więcej osób będących wykonawcami. Ustęp 2 tego samego artykułu stanowi przepis, że jeżeli podmiot jest podzielny, występują oni jako dłużnicy kapitałowi i wierzyciele. Podzielność i niepodzielność są właściwościami rzeczy (o niepodzielności rzeczy patrz art. 133 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej), dlatego też przedmiot zobowiązania należy tu rozumieć również jako rzecz.
Zatem przedmiotem obowiązku z części drugiej Kodeksu jest rzecz w pełni odpowiadająca terminologii części pierwszej Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej.
SPRAWY KONTROWERSYJNE
Przedmiot konkursu publicznego
Przyjrzyjmy się trzem przypadkom, które są najtrudniejsze do interpretacji.
Artykuł 1060 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej poświęcony konkursowi stanowi: „Jeżeli przedmiotem konkursu publicznego jest dzieło naukowe, literackie lub artystyczne, a warunki konkursu nie stanowią inaczej, osoba, która ogłosiła konkurs publiczny, nabywa prawo pierwokupu do zawarcia z autorem utworu wyróżnionego określoną nagrodą umowy o korzystanie z utworu za zapłatą za to odpowiedniego wynagrodzenia.”
Zanim wyciągniemy wniosek co do znaczenia słowa „przedmiot” w cytowanym artykule, należy ustalić, co oznacza sformułowanie „konkurencja publiczna” i zdecydować, czy mówimy o przedmiocie zobowiązania, czy też innego stosunku prawnego, o przedmiotem transakcji lub innym przedmiotem.
Zgodnie z art. 1057 ust. 1 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej „osoba, która publicznie ogłosiła wypłatę nagrody pieniężnej lub wydanie innej nagrody (wypłata nagrody) za najlepsze wykonanie pracy lub osiągnięcie innych wyników (konkurs publiczny) ma obowiązek wypłacić (przyznać) ustaloną nagrodę temu, kto zgodnie z warunkami konkursu zostanie uznany za jego zwycięzcę.” Wydaje się, że z tej normy można wyciągnąć wniosek, że publiczny konkurs jest już samą obietnicą zapłaty nagrody (transakcji). Takie podejście jest jednak sprzeczne z treścią Kodeksu.
Na przykład art. 1057 ust. 4 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej wspomina o ogłoszeniu konkursu publicznego, z czego wynika, że konkurs różni się od ogłoszenia o nim. To ogłoszenie powinno określać „istotę zadania, kryteria i tryb oceniania wyników pracy lub innych osiągnięć, miejsce, termin i tryb ich wręczenia, wielkość i formę nagrody, a także tryb i termin ogłoszenia wyników konkursu.” Oznacza to, że ogłoszenie konkursu publicznego jest transakcją jednostronną, do czego skłonna jest większość badaczy.
Potwierdza to również fakt, że zgodnie z art. 1057 ust. 2 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej „konkurs publiczny musi mieć na celu osiągnięcie jakichkolwiek celów społecznie użytecznych”. Oczywiście samo ogłoszenie konkursu, które zawiera obietnicę wypłaty nagrody, ma na celu inne cele: uzyskanie wyników pracy, z których można wybrać najlepszy. Norma ta oznacza coś innego: wynik, który jest zgłaszany konkursowi i do którego osiągnięcia uczestnicy konkursu będą dążyć w trakcie konkursu, musi mieć charakter społecznie użyteczny. Konkurs należy zatem odróżnić od ogłoszenia o nim, a zatem sam konkurs nie może być uznany za transakcję.
Jak zauważa wielu autorów, słowo „konkurencja” oznacza konkurencję, co oznacza, że konkurencja jest działaniem, procesem. W literaturze dominuje pogląd, że rozwój relacji konkurencyjnych przebiega wieloetapowo. Pierwsza wiąże się z ogłoszeniem konkursu, druga z prezentacją wyników pracy, jakie wyznacza zadanie konkursowe, trzecia z oceną przedstawionych wyników i ogłoszeniem zwycięzcy, wreszcie ostatnia z zapłatą wynagrodzenia konkursowego.
W takim przypadku obligatoryjny stosunek prawny powstaje dopiero po ogłoszeniu zwycięzcy konkursu. Jednak wraz z pojawieniem się takiego obowiązku sam konkurs już się kończy: nie ma już konkursu, jest zwycięzca, który ma prawo ubiegać się o nagrodę. Oznacza to, że konkurs może trwać tylko do czasu ogłoszenia zwycięzcy.
Jednocześnie należy ustalić, kiedy rozpoczyna się rywalizacja? Trudno słusznie kojarzyć jego początek z ogłoszeniem konkursu. Można to uzasadnić w następujący sposób. Paragraf 3 art. 1057 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej stanowi: „Konkurs publiczny może być otwarty, gdy oferta organizatora konkursu dotycząca wzięcia w nim udziału skierowana jest do każdego w drodze ogłoszenia w prasie lub innych mediach albo zamknięta, gdy oferta wzięcia udziału w konkursie zostanie przesłana do określonego kręgu osób, według wyboru organizatora konkursu.” W związku z tym ogłoszenie o konkursie zawiera jedynie ofertę wzięcia w nim udziału, a uczestnikiem zostanie tylko osoba, która przyjęła odpowiednią ofertę.
Wniosek ten potwierdza także art. 1061 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, zgodnie z którym „osoba ogłaszająca konkurs publiczny ma obowiązek zwrócić uczestnikom prace, które nie zostały nagrodzone, chyba że ogłoszenie stanowi inaczej konkursu i nie wynika z charakteru wykonywanej pracy.” Wynika z tego także, że za uczestników konkursu uważa się wyłącznie tych, którzy przedstawili wynik określony w ogłoszeniu o konkursie. Oznacza to, że każda osoba, która nie przyjęła złożonej oferty (niezależnie od tego, czy wiedziała o konkursie, czy nie, podjęła pracę, czy nie) nie może być uznana za uczestnika konkursu.
Ale jeśli uczestnicy staną się uczestnikami konkursu dopiero po przedstawieniu wyniku warunkowego, wówczas same zawody rozpoczynają się w tym samym czasie. Rywalizacja jest możliwa tylko pomiędzy tymi, którzy przesłali wynik. Ponadto proces tworzenia utworów lub wykonywania innych wymaganych prac nie jest w ogóle regulowany przez prawo, dlatego też konkurencja jako instytucja prawna nie może obejmować działań mających na celu wytworzenie wymaganych rezultatów. Pomiędzy zgłaszającymi wynik warunkowy a organizatorem konkursu powstają stosunki prawne, w ramach których organizator ma obowiązek ocenić określone prace i wyłonić zwycięzcę. Za konkurs należy więc rozumieć całokształt relacji, jakie powstają pomiędzy organizatorem konkursu a jego uczestnikami.
Mówiąc zatem o przedmiocie konkursu, rozumiany jest on jako przedmiot zespołu względnych stosunków prawnych. Przedmiot tych stosunków prawnych musi być jednolity i jedynie wynik, jaki muszą przedstawić uczestnicy, ma podobną jakość. Innymi słowy, przedmiotem konkursu jest zadanie, które muszą wykonać kandydaci. Potwierdza to porównanie ust. 1 i 4 art. 1057 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej.
Zgodnie z art. 1057 ust. 1 Kodeksu „osoba, która publicznie ogłosiła wypłatę nagrody pieniężnej albo wydanie innej nagrody (wypłata nagrody) za najlepsze wykonanie pracy lub osiągnięcie innych wyników (publiczny konkurs) musi zapłacić (wydać) ustaloną nagrodę temu, kto zgodnie z warunkami konkursu zostanie uznany za jego zwycięzcę.” Wynika z tego, że nagrodę przyznaje się za osiągnięcie wyniku, a nie za proces jego osiągania.
Paragraf 4 art. 1057 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej stanowi, że ogłoszenie o konkursie musi zawierać wskazanie istoty zadania. Oznacza to, że w ogłoszeniu należy wskazać wynik wymagany od uczestników. To właśnie oznacza art. 1060 Kodeksu, który wspomina, że przedmiotem konkursu jest stworzenie utworu. Ponieważ przedmiotem konkursu jest jego wynik, może to być ponownie albo rzecz, albo informacja, albo wynik aktywności intelektualnej.
Zatem „przedmiot konkursu” ma to samo znaczenie, co „przedmiot zobowiązania”, chociaż konkurencja reprezentuje zespół stosunków niemajątkowych, a nie obowiązek. Różnica polega na tym, że przedmiotem konkursu jest zawsze przyszły przedmiot praw, a nie teraźniejszy. Różnica ta nie jest jednak zasadnicza, gdyż w zobowiązaniu przedmiotem często jest rzecz przyszla, np. w umowie o budowę nowego budynku.
Przedmiot umowy agencyjnej
Drugą kontrowersyjną sprawę zawiera art. 1007 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, zgodnie z którym „umowa agencyjna może przewidywać zobowiązanie zleceniodawcy do nie zawierania podobnych umów agencyjnych z innymi agentami działającymi na terytorium określonym w umowy agencyjnej albo powstrzymać się od prowadzenia na tym terytorium samodzielnej działalności podobnej do działalności będącej przedmiotem umowy agencyjnej.” Zatem czynność jest wyraźnie wymieniona jako przedmiot umowy, co wyraźnie stoi w sprzeczności z wcześniejszymi wytycznymi Kodeksu w tej kwestii.
Zastanówmy się jednak, co oznacza podkreślone sformułowanie i jakie znaczenie ma w tym przypadku słowo „przedmiot”? Jak wiadomo, „w ramach umowy agencyjnej jedna strona (agent) zobowiązuje się za wynagrodzeniem dokonywać czynności prawnych i innych w imieniu drugiej strony (zleceniodawcy) we własnym imieniu, lecz na koszt zleceniodawcy lub w imieniu i na koszt zleceniodawcy” (klauzula 1 art. 1005 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej ). Ponieważ agent zobowiązuje się do „dokonywania” czynności prawnych i faktycznych, a nie do ich „dokonywania”, nie mówimy o pojedynczych czynnościach, ale o pewnym okresie czasu, w którym czynności te są wykonywane regularnie. Czynność ta stanowi zatem istotę umowy agencyjnej i polega na dokonywaniu czynności prawnych i faktycznych na rzecz zleceniodawcy.
Co oznacza Kodeks, gdy mówi o „podobnych” działaniach? Odpowiedź nasuwa się sama: mówimy o tym samym zakresie działań, co w tym porozumieniu. Wynika z tego, że gdy w prawie mowa jest o „podobnych czynnościach będących przedmiotem umowy”, to mamy na myśli możliwe czynności prawne i faktyczne. W tym samym znaczeniu słowa „podmiot” używano w odniesieniu do osób prawnych, jednak tam prawo było bardziej precyzyjne i mówiło o „przedmiocie działalności”. Oznacza to, że rozpatrywany obrót można przeformułować w następujący sposób: „podobny do [czynności], którą agent musi wykonać na mocy niniejszej umowy agencyjnej”.
Zauważona nieścisłość nie zmienia jednak istoty sprawy: umowa agencyjna nie reguluje trybu dokonywania czynności przez agenta, wskazuje jedynie ich zakres. Paragraf 2 art. 1005 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej mówi o tym samym: „Umowa agencyjna może przewidywać obowiązek agenta nie zawierania podobnych umów agencyjnych z innymi zleceniodawcami, które muszą być wykonywane na terytorium, które w pełni lub częściowo pokrywa się z terytorium określonym w umowie.” Podświetlone wyrażenie ma takie samo znaczenie, jak omówiono powyżej.
Przedmiot umowy o świadczenie usług odpłatnych
Wreszcie art. 783 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej wspomina o możliwości zastosowania zasad umownych do umowy o świadczenie usług za opłatą, jeżeli nie jest to sprzeczne z przepisami dotyczącymi usług i „osobliwością przedmiotu umowy o świadczenie usług odpłatnych.” Wydaje się, że artykuł ten nie daje podstaw do wniosku, że każda umowa o świadczenie usług musi mieć przedmiot, a zatem powinna uznawać same usługi. Przedmiot umowy o świadczenie usług odpłatnych ma takie samo znaczenie jak w pozostałych punktach interpretacyjnych „przedmiotu” zawartych w Kodeksie. Powinniśmy rozmawiać przede wszystkim o rzeczach – a można sobie wyobrazić wiele usług, w odniesieniu do których sprawy mają dla stron na tyle istotne znaczenie, że zostaną one wymienione w umowie. Przykładowo w umowie o świadczenie usług medycznych strony mogą wskazać, na jakim sprzęcie mają być wykonywane zabiegi.
Oznacza to, że te przypadki, w których słowo „przedmiot” na pierwszy rzut oka ma inne znaczenie niż w tekście większości artykułów, nie naruszają ogólnej zasady. Można zatem stwierdzić, że „podmiot” nie jest pojęciem przypadkowym, przypadkowo używanym przez ustawodawcę, ale terminem prawnym mającym swoje własne znaczenie. Stąd też uzasadniona jest krytyka brzmienia niektórych artykułów Kodeksu, w których użyte zostało nietrafnie omawiane pojęcie.
Część trzecia Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej
Część trzecia Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej w zakresie użycia terminu „podmiot” nie jest tak spójna jak dwie poprzednie. Artykuł 1060 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, który mówi o wyposażeniu domu i przedmiotach gospodarstwa domowego wchodzących w skład spadku, pozostaje zgodny z zamierzonym podejściem. Oczywiście tutaj „obiekty” oznaczają rzeczy, co jest w pełni zgodne z podejściem dwóch pierwszych części kodu.
Artykuł 1216 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, rozstrzygający kwestie dotyczące prawa podlegającego cesji wierzytelności, w ust. 2 wspomina o „wierzytelności będącej przedmiotem cesji”. I przepis ten nie odbiega od reguły, która została sformułowana na podstawie analizy dwóch pierwszych części Kodeksu. Przecież „roszczenie” oznacza „prawo do roszczenia”, a to drugie jest częścią majątku. Spotkaliśmy się już z użyciem terminu „przedmiot” w znaczeniu „majątek”, a w rozdziale poświęconym zarządzaniu trustem wielokrotnie nazywano prawo wierzytelności przedmiotem cesji.
I tu zmuszeni jesteśmy zwrócić się ku przepisom, które nieuchronnie niszczą raczej harmonijny obraz. Mówimy o trzech normach, które są zapisane odpowiednio w art. 1117 ust. 5, art. 1137 ust. 2 i art. 1139 ust. 2 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej.
Przedmiot odmowy testamentu lub cesji testamentowej
W szczególności pierwsza norma zawiera sformułowanie: „W przypadku gdy przedmiotem odmowy testamentu było wykonanie określonej pracy na rzecz niegodnego zapisobiercy lub świadczenie na jego rzecz określonej usługi, ten ostatni obowiązany jest zrekompensować spadkobierca, który wykonał odmowę testamentu, za koszt pracy wykonanej na rzecz niegodnego zapisobiercy lub wyświadczonej mu usługi” Zatem podmiot nazywany jest bezpośrednio wykonaniem pracy lub świadczeniem usługi, czyli procesem, działaniem, a nie rezultatem.
Podobnie art. 1137 ust. 2 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej stanowi: „Przedmiotem odmowy testamentu może być przeniesienie na zapisobiercę własności, posiadanie innego prawa majątkowego lub korzystanie z rzeczy wchodzącej w skład spadku, przeniesienie na zapisobiercę prawa majątkowego wchodzącego w skład spadku, nabycie na rzecz zapisobiercy i przeniesienie na niego innego majątku, wykonanie dla niego określonej pracy lub świadczenie na jego rzecz określonej usługi albo dokonywanie okresowych świadczeń na rzecz zapisobiercy, oraz tak jak." Wreszcie z art. 1139 ust. 2 wynika, że przedmiotem przelewu testamentowego są czynności o charakterze majątkowym.
Jak powinniśmy zareagować na takie użycie słów? Zdecydowanie negatywnie! Po pierwsze dlatego, że stoi w sprzeczności z użyciem terminu „podmiot” nawet bezpośrednio w części trzeciej (patrz wyżej). Po drugie, znacznie odbiega od dwóch pierwszych części Kodeksu, które są w miarę spójne. Po trzecie, zarówno cesja testamentu, jak i odmowa testamentu są transakcjami, a zatem okazuje się, że czynność jest przedmiotem transakcji (czyli czynności).
W rezultacie mamy dwa podejścia do pojęcia „podmiotu”, które są używane w tym samym Kodeksie cywilnym Federacji Rosyjskiej. Który z nich zasługuje na pierwszeństwo? Oczywiście ten, kto rozumie przedmiot jako dobro materialne (niematerialne).
Po pierwsze dlatego, że jest zgodny z większością Kodeksu.
Po drugie, ponieważ jest konsekwentnie stosowany w dwóch pierwszych częściach Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej, a także w trzeciej (częściowo).
Po trzecie, gdyż wskazanie, że przedmiotem transakcji (czynności) jest działalność, jest wewnętrznie sprzeczne.
Wreszcie, ponieważ idea przedmiotu jako własności, informacji lub wyników działalności intelektualnej odpowiada filozoficznej definicji przedmiotu.
G. S. WASILIEW, student studiów podyplomowych na Wydziale Prawa Cywilnego Wydziału Prawa Uniwersytetu Państwowego w Petersburgu
Zgodnie z ust. 1 art. 702 ust. 1, art. 703, art. 726 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej (zwanego dalej Kodeksem cywilnym Federacji Rosyjskiej) uznaje się, że przedmiot umowy o pracę praca i jej wynik. Praca do wykonania jest określona poprzez jej treść I tom. Pojęcia te zawarte są jedynie w przepisach o umowie o usługę budowlaną, ale stosowane są także przy uzgadnianiu przedmiotu umowy o wykonanie innego rodzaju robót.
Jeżeli przedmiot umowy nie został uzgodniony umowę można uznać za niezawartą (art. 432 ust. 1 kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej).
Jeżeli jednak Klient w całości lub w części przyjął wykonanie umowy lub w inny sposób potwierdził jej ważność, nie ma on prawa żądać uznania umowy za niezawartą, gdyż mogłoby to być sprzeczne z zasadą dobrej wiary (art. 432 ust. 3). Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej).
Treść pracy na podstawie umowy
Warunek ten określa, jakiego rodzaju prace mają być wykonane w ramach zamówienia i jakie czynności musi wykonać wykonawca w ramach tych prac.
- wykonanie przedmiotu z materiałów własnych wykonawcy;
- wytworzenie rzeczy poprzez przetworzenie rzeczy (materiału) klienta;
- obróbka przedmiotu dostarczonego przez Klienta;
- wykonanie innej pracy, która ma wymierny (materialnie wyrażony) rezultat, który jest przekazywany klientowi, na przykład instalacja, montaż lub demontaż rzeczy dostarczonej przez klienta.
W związku z tym przy uzgadnianiu treści konieczne jest również ustalenie wyniku pracy.
Aby uzgodnić treść dzieła, zaleca się stronom określenie w umowie:
- lista prac do wykonania i ich skład;
- rzecz przekazana kontrahentowi (jeżeli zawarta zostanie umowa o przetworzenie rzeczy).
Jeżeli strony nie dojdą do porozumienia co do treści dzieła, wówczas przedmiot umowy można uznać za niezgodny.
Zakres prac w ramach umowy
Jest to ilościowa charakterystyka działań wykonywanych przez wykonawcę i ich rezultatów. Aby uzgodnić zakres prac strony muszą podać takie informacje jak:
- ilość rzeczy klienta do przetworzenia, przetworzenia, zniszczenia (np. ilość przetworzonych surowców, ilość drzew do wycięcia, części do pomalowania czy meble do naprawy);
- liczba czynności, które wykonawca musi wykonać podczas wykonywania pracy (na przykład podwójne malowanie części);
- wymiary (powierzchnia, rozmiar, grubość itp.) rzeczy przeznaczonych do przetworzenia, zniszczenia, recyklingu;
- ilość nowych produktów, które mają zostać wytworzone lub uzyskane w wyniku przetworzenia.
Strony mogą uzgodnić zakres prac w umowie, w jej załącznikach (budżet, harmonogram) lub przewidzieć w umowie tryb ustalania zakresu.
Ponownie, jeśli strony nie określiły zakresu, jaki mają wykonać, ryzykują, że sąd uzna umowę za niezawartą.
Wynik pracy w ramach umowy
Stanowi ona integralną część przedmiotu umowy i podlega uzgodnieniu wraz z treścią i zakresem prac. W przeciwnym razie przedmiot umowy może być niezgodny z umową.
Uzgodnienie wyniku prac jest niezbędne, aby strony m.in. prawidłowo określiły treść wykonywanej pracy, a także jej objętość.
Aby właściwie uzgodnić wynik pracy, stronom zaleca się:
- wziąć pod uwagę wymagania dotyczące dostępności i charakteru wyniku pracy;
- określić nazwę i cechy wyniku pracy;
- wskazać dodatkowe specyficzne cechy wyniku pracy.
Cesja Klienta w zakresie wykonania umowy
Nie jest to samodzielny warunek umowy, odrębny od jej przedmiotu. Dlatego też uważa się za uzgodnione, jeżeli strony ustaliły w umowie treść, zakres i wynik prac.
Zadanie może zostać opracowane przez jedną ze stron przed zawarciem umowy i następnie uwzględnione w projekcie umowy. W takim przypadku zadanie zostanie uzgodnione w momencie akceptacji przez drugą stronę warunków tego projektu, tj. po zawarciu umowy.
Jeśli zadanie jest obszerne, zawiera diagramy lub tabele, można je opisać w załączniku do umowy. Aplikacja może mieć różną nazwę („zadanie”, „specyfikacja techniczna”) lub w ogóle nie mieć nazwy. Oprócz zlecenia klienta może zawierać inne warunki: terminy wykonania pracy, wymagania jakościowe itp. Konieczne jest, aby wniosek zawierał link do umowy i był podpisany przez strony.
Zaleca się ustalenie w umowie trybu przekazania opracowanego zadania. Na przykład w najlepszym interesie wykonawcy może leżeć uzgodnienie przeniesienia zadania na podstawie umowy dwustronnej, tak aby w przypadku sporu istniał odpowiedni dowód ukończenia robót.
Wniosek
Zatem, aby uzgodnić warunki przedmiotu umowy, konieczne jest ustalenie zawartość, objętość i wynik prace wykonane przez wykonawcę. Ponadto umowa powinna określać główne obowiązki stron zgodnie z art. 702 Kodeksu cywilnego Federacji Rosyjskiej: obowiązek wykonawcy wykonania określonych prac zgodnie z instrukcjami klienta i dostarczenia wyniku klientowi oraz obowiązek przyjęcia i zapłaty wyniku pracy przez klienta.
